Profilaktyka logopedyczna to działania ukierunkowane na wspomaganie rozwoju dziecka w prawidłowym kształtowaniu się mowy. Jeżeli rodzice zaangażują się w te działania istnieje duże prawdopodobieństwo, że w wieku przedszkolnym czy wczesnoszkolnym dziecko uniknie konieczności terapii logopedycznej oraz stresu związanego z trudnościami szkolnymi wynikającymi z nieprawidłowej wymowy. Aby wspomóc rodziców w podejmowaniu tych działań przedstawiam kilka zasad profilaktyki logopedycznej:

1. Zawsze mów zrozumiale do dziecka (nie spieszczaj słów) – bądź najlepszym przykładem starannej mowy.
2. Jeżeli dziecko musi korzystać ze smoczka, najlepszym czasem na jego odstawienie jest  pierwszy rok życia. Po tym czasie korzystanie ze smoczka może skutkować wadami zgryzu i trudnościami w opanowaniu umiejętności pionizacji języka.
3. Jeżeli dziecko jest gotowe by samodzielnie pić z kubeczka nie podawaj mu płynów w butelce ze smoczkiem czy kubku niekapku, które ograniczają pracę warg i mogą utrwalić nawyk ssania. Zaproponuj dziecku słomkę bowiem korzystanie z niej aktywizuje pracę aparatu artykulacyjnego.
4. Dbaj o odpowiednią dietę dziecka – zróżnicowaną, wzbogaconą o witaminy, mikro-i makroelementy, nie rozdrabniaj jedzenia! Ogranicz spożywanie słodkich, przetworzonych produktów i napojów.
5. Wykonując łatwe ćwiczenia w formie zabawy usprawniaj język, wargi, policzki, wprowadzaj zabawy oddechowe.
6. Wykorzystuj zabawy dźwiękonaśladowcze, głosowo-ruchowe, ucz dziecko wyliczanek i prostych piosenek, śpiewaj z nim.
7. Wykorzystuj różne sytuacje życia codziennego do tego by rozwijać mowę dziecka. Opowiadaj dziecku o tym, co robisz podczas wykonywania czynności w jego obecności.
8. Mówiąc do dziecka staraj się nawiązywać z nim kontakt wzrokowy, nie przekazuj mu istotnych treści stojąc obok lub za plecami.
9. Dużo czytaj dziecku – naucz je obcować z książkami i dbać o nie.
10. Wykorzystuj naturalne  i spontaniczne zabawy takie jak przytulanki, łaskotki, różnego rodzaju masażyki wyzwalające dobrą energię, zaspokajające potrzebę kontaktu dotykowego, rozwijające świadomość i kontrolę ciała.
11. Zapewnij dziecku wiele okazji do ruchu, zabawy i pracy twórczej – stwórz warunki do rysowania i malowania.
12. Ogranicz dziecku dostęp do telewizora, smartfona czy tabletu. Dzieci poniżej 2 go roku życia powinny unikać używania mediów elektronicznych!!! Miej na uwadze fakt, że niekontrolowane i częste korzystanie z wysokich technologii opóźnia rozwój mowy, może prowadzić do trudności w kontrolowaniu własnych emocji, zachowania, problemów ze skupieniem uwagi. Zwróć uwagę na to co i w jakiej ilości ogląda twoje dziecko.
13. Pamiętaj, że częste infekcje dróg oddechowych oraz alergie prowadzić mogą do przerośnięcia trzeciego migdała, a w konsekwencji do wysiękowego zapalenia ucha, którego charakterystycznym objawem jest pogorszenie słuchu u dziecka. W tej sytuacji należy skonsultować się z laryngologiem.
14. W razie zaobserwowania trudności rozwojowych, edukacyjnych dziecka pamiętaj o konsultacji z pedagogiem, psychologiem lub logopedą.
15. Szanuj indywidualność dziecka i ucz je samodzielności w każdej dziedzinie życia.
16. Pamiętaj, że mowa najlepiej rozwija się w klimacie radości i przyjemności a rygorystyczne ćwiczenia jej nie służą.

Rodzice są najważniejszymi dorosłymi osobami w życiu małego dziecka. Ich sposób mówienia będzie wpływał na cały proces rozwoju mowy u dziecka. Dlatego powinni świadomie organizować sytuacje służące inicjacjom słownym. Należy pamiętać, że rodzic jest niezbędnym ogniwem warunkującym skuteczność działań profilaktycznych.

Krystyna Reluga – logopeda